De meesten van ons hebben wel gehoord van nierstenen of galstenen… maar speekselstenen? Inderdaad, ook dit is een medische aandoening.
Net als andere soorten stenen, worden speekselstenen gevormd wanneer calciumfosfaat, magnesium, of carbonaatmineralen zich ophopen en op stenen lijkende afzettingen vormen.
De speekselklieren produceren speeksel, dat via kanaaltjes over je mond wordt verdeeld. Speeksel is een mengsel van water, slijm, antibacteriële stoffen en amylase, een verteringsenzym dat helpt ons voedsel af te breken tot gemakkelijk te verteren componenten. Speeksel is een natuurlijk beschermingsmechanisme van het lichaam, omdat het een buffer vormt in de mond en schadelijke zuren neutraliseert.
Als je speekselklieren echter verstopt raken, stroomt je speeksel niet meer zoals het zou moeten door de mond, wat enkele onprettige symptomen kan veroorzaken.
Symptomen van speekselklierstenen
Wanneer speekselstenen worden gevormd, veroorzaken ze meestal geen symptomen totdat het te laat is en het speekselkanaal wordt geblokkeerd. Op dat moment kun je pijn hebben in je onderkaak, de binnenkant van je wang of je keel, die steeds erger wordt, vooral na het eten.
Enkele van de meest voorkomende symptomen van speekselstenen zijn:
Pijn en zwellingen –
Mogelijk voel je een zeurende pijn in de speekselklier achter in je mond, of een pijnlijke bobbel onder je tong waardoor je kaak, wang of nek dik worden.
je kunt merken dat je mond steeds droger wordt, de oorzaak hiervan kan zijn dat je speekselkanalen worden geblokkeerd door speekselstenen.
Problemen met slikken –
Als de speekselsteen je kanaal volledig blokkeert, kan de zwelling van de klier ervoor zorgen dat slikken en je mond open doen pijnlijk worden.
Koorts en een vieze smaak –
Wanneer je speekselklieren verstopt zijn, kun je een bacteriële infectie ontwikkelen die koorts en een vieze smaak in je mond veroorzaakt.
Waar zitten de speekselklieren?
Speekselklieren bevinden zich op meerdere plaatsen in de mondholte en zijn voorzien van kanalen waardoor het speeksel over de mond wordt verspreid.
In je mond zitten drie paar speekselklieren. De grootste zitten achterin je mond aan beide kanten bij je wangen, deze worden ook wel parotisklieren genoemd.
De submandibulaire speekselklieren bevinden zich aan beiden zijden van je onderkaak, de sublinguale klieren zijn kleiner en zitten onder je tong.
In de meeste gevallen ontstaan speekselstenen in de submandibulaire speekselklieren. In een enkel geval kunnen ze ook in de parotisklieren en sublinguale klieren ontstaan, maar dit komt veel minder voor.
Oorzaken en risico's van speekselstenen
De exacte redenen waarom sommige mensen speekselstenen ontwikkelen zijn niet bekend, we weten echter wel dat bepaalde factoren de kans hierop vergroten.
De kans op het krijgen van speekselstenen is groter als je rookt, een tandvleesaandoening hebt, een wond in je mond hebt gehad of een voorgeschiedenis hebt van slechte voeding en uitdroging. Mannen hebben een grotere kans op speekselstenen dan vrouwen, en ze komen vaker voor naarmate mensen ouder worden.
Huismiddeltjes tegen speekselstenen
Als je stenen ontwikkelt in je speekselklieren, zijn er manieren om ze zelf te behandelen en zelfs af te voeren met normale ingrediënten en vrij verkrijgbare medicijnen. Als je benieuwd bent hoe je een speekselkliersteen weg kunt krijgen, probeer dan één van de volgende doe-het-zelf-behandelingen:
Zuigen op citrusfruit of harde zuurtjes –
Zure fruitsoorten zoals citroenen, limoenen en sinaasappels stimuleren de speekselproductie, wat kan helpen de steen in de geblokkeerde speekselklier los te maken.
Het gebied rond de steen voorzichtig masseren –
Als je benieuwd bent hoe je een speekselkliersteen zelf weg kunt krijgen, gebruik je zachte massagetechnieken voor je speekselklieren om de pijn te verlichten en de steen door de geblokkeerde speekselklier te duwen.
Meer water drinken –
Regelmatig drinken helpt je mond gehydrateerd te houden.
Op iets kouds zuigen –
Zuigen op ijsblokjes of waterijsjes kan helpen de zwelling en de pijn te verminderen.
Vrij verkrijgbare medicijnen –
Pijnstillers zoals ibuprofen en aspirine kunnen helpen de pijn te verlichten en de zwelling te verminderen.
Merk alsjeblieft op dat als de pijn in je gezwollen speekselklieren na deze behandelingen niet minder wordt, je een arts zou moeten raadplegen.
Je kunt voorkomen dat de gezondheid van je mond slechter wordt wanneer je last hebt van speekselklierstenen door je tanden te poetsen met een geschikte elektrische tandenborstel en een antibacteriële tandpasta zoals tandpasta met tinfluoride, en een mild antibacterieel mondwater te gebruiken om je adem te verfrissen en tandplak te doden.
Medische behandelingen voor speekselstenen
Als je de speekselsteen niet zelf kunt wegkrijgen, maak dan een afspraak met je huisarts. Er zijn niet-chirurgische en chirurgische methoden om geblokkeerde speekselklierstenen te verwijderen, afhankelijk van hoe diep de steen zit.
Niet-chirurgisch –
Je arts kan verschillende massagetechnieken toepassen om de steen voorzichtig uit het submandibulaire kanaal te geleiden.
Chirurgisch –
Er kan een klein sneetje worden gemaakt met behulp van een procedure genaamd Sialendoscopie. Dit is een minder invasieve operatie voor het verwijderen van speekselstenen, waarvoor chirurgische micro-instrumenten worden gebruikt om de steen te verwijderen. Deze operatie wordt uitgevoerd onder lokale verdoving en is een ambulante procedure.
Veelgestelde vragen
Wat zijn de belangrijkste oorzaken van speekselstenen?
De exacte oorzaken van speekselstenen zijn niet bekend, maar er zijn enkele factoren die de kans dat je ze ontwikkelt vergroot. Deze factoren zijn onder andere roken, een tandvleesaandoening, als je een wond in je mond hebt gehad en een voorgeschiedenis van uitdroging of ondervoeding.
Hoe kun je speekselstenen uitduwen?
Speekselstenen kunnen thuis worden verwijderd met massage, of door de productie van speeksel te stimuleren door op zuur fruit te zuigen. Als de oplossingen voor thuis geen succes hebben, ga dan naar je huisarts. Hij of zij kan andere massagetechnieken uitproberen of een kleine chirurgische ingreep doen onder lokale verdoving.
Komen speekselstenen veel voor?
Speekselstenen komen het meeste voor bij volwassenen tussen de 30 en 60 jaar en zitten meestal in de submandibulaire speekselklieren. Stenen in de parotisklieren of sublinguale klieren komen minder vaak voor.
Kun je speekselstenen ruiken?
Als er speekselstenen zijn ontstaan, blokkeren ze de speekselkanalen. Speeksel bevat amylase, dat helpt ons voedsel af te breken en is een antibacterieel middel dat helpt je mond gezond te houden. Sialolithiasis (een aandoening die wordt geassocieerd met de vorming van speekselstenen) kan de hoeveelheid speeksel in je mond verminderen, waardoor bacteriën zich kunnen ophopen. Dit kan leiden tot een slechte adem.
Sources:
https://www.webmd.com/oral-health/guide/salivary-gland-stones-symptoms-causes-treatments
https://www.medicalnewstoday.com/articles/324421
https://www.healthline.com/health/sali
