Het is altijd goed om voorbereid te zijn en weten hoe je je kunt voorbereiden op een tandheelkundig noodgeval kan belangrijk zijn voor je mondgezondheid. Als een beschadigde of kapotte tand of een kapotte kroon of vulling niet behandeld worden, dan kunnen hierdoor gaatjes ontstaan. Het beschadigde deel is namelijk moeilijk schoon te houden.
Als je een tandheelkundig noodgeval hebt met verwondingen aan je tanden, is het belangrijk om niet in paniek te raken. Volg deze eenvoudige stappen om de tijd te overbruggen tot je bij je tandarts terecht kunt:
Beschadigde tand: Als je een tand beschadigt of breekt, bewaar de stukjes dan en spoel ze - en je mond - met warm water. Breng gaasjes aan op bloedende plekken. Als het bloeden gestopt is, breng je een koud kompres aan. Ga zo snel mogelijk naar de tandarts. Het is soms wel en soms niet mogelijk om de stukken opnieuw te bevestigen, dus neem ze in ieder geval met je mee.
Losgekomen tand: Als je tand gedeeltelijk losraakt, bezoek dan direct je tandarts. Breng een koud kompres aan op het deel om de zwelling af te laten nemen.
Uitgeslagen tand: Probeer de tand terug te vinden en pak deze vast bij de kroon, niet bij de wortel. Spoel de wortel af als deze vies is, maar wrijf niet. Je wilt eventueel weefsel erop behouden. Als een tand uit je mond geslagen is, dan is de kans op herstel het grootst als deze binnen een uur na het ongeval teruggeplaatst wordt. Probeer de tand terug te plaatsen (zorg ervoor dat deze de juiste richting op staat), maar forceer het niet. Als je de tand niet terug kunt plaatsen, stop deze dan in een klein melkpak of water met een beetje zout, of in een speciaal groeimedium dat je bij een drogisterij kunt kopen.
Snelle oplossingen voor tandheelkundige noodgevallen
Je weet nooit wanneer je te maken krijgt met een tandheelkundig noodgeval. Daarom is het goed om een paar snelle oplossingen te hebben voor tandheelkundige crises die zich bij jou of iemand in je gezin voor kunnen doen. Deze oplossingen zijn natuurlijk geen vervanging voor een snel bezoek aan je tandarts, maar ze kunnen het werk van je tandarts makkelijker maken, als hij of zij deze problemen wil verhelpen.
Kapotte beugel
Als jij of je kind een beugel draagt, controleer de draden dan regelmatig. Als een draad knapt of uitpuilt en tegen de binnenkant van de wang of het tandvlees schuurt, probeer het dan terug te drukken in een comfortabelere positie. Gebruik hiervoor het gumuiteinde van een potlood. Als dat niet werkt, bedek je het uitstekende draad met een klein beetje gaas of een klein watje (of orthodontische wax, als je dat hebt) en maak zo snel mogelijk een afspraak met je orthodontist. Knip het uitstekende draadje niet af - je (of je kind) kunt het eenvoudig inslikken of het kan in de longen terechtkomen.
Ontbrekende vulling
Als de vulling eruit valt, dan kun je proberen het gat dicht te stoppen met een klein stukje tandtechnische was of tandheelkundig cement. Maak zo snel mogelijk een afspraak met je tandarts en neem je vulling mee, als je die kunt vinden.
Ontbrekende kroon
Als je de kroon hebt, dan kun je proberen deze weer op de tand te plaatsen en hem met tandheelkundig cement, tandpasta of een tandlijm vast te zetten tot je bij de tandarts bent.
Repareer een beschadigde tand, vulling, kroon of ander tandheelkundig implantaat nooit zelf met superlijm. Dit is echt een klusje voor je tandarts.
Tandheelkundige noodgevallen bij kinderen
Babytanden zijn nog niet blijvend, maar hebben wel aandacht nodig. Beschadigingen aan babytanden kunnen de ontwikkeling van blijvende tanden onder het tandvlees beschadigen en het doorkomen zelfs vertragen. En bederf bij babytanden kan ook invloed hebben op de algemene gezondheid van tandvlees en tand.
Zorg dat je klaar bent voor noodgevallen
Baby's en peuters staan bekend om hun enthousiaste nieuwsgierigheid en soms eindigt die nieuwsgierigheid in een val of zelfs een verwonding. Met name kinderen die net beginnen te lopen kunnen af en toe met hun tanden ergens tegenaan tikken. Ongeveer een derde van alle peuters heeft zelfs wel eens een ongelukje gehad met hun tanden. De risico's zijn het grootst tussen de 18 en 40 maanden. Dit moet je weten om klaar te zijn voor noodgevallen.
Uitgeslagen tanden
Als de melktand van je kind er helemaal uit is, dan kan het zijn dat je tandarts deze niet kan terugplaatsen. In de meeste gevallen moet dan gewacht worden tot de volwassen tand zich ontwikkelt. Blijvende tanden kunnen wél teruggeplaatst worden binnen een tot twee uur na het ongeval. Doe hem in een schoon bakje (niet afborstelen) met een beetje speeksel van je kind of wat melk en breng dit direct naar je tandarts of de eerste hulp. Breng bij ontbrekende tanden druk aan op het gebied om het bloeden te stoppen. Stopt het bloeden niet na 10 minuten stevige druk, maak dan een afspraak met je tandarts of ga naar de eerste hulp.
Gebroken tanden
Maak direct een afspraak met je tandarts als een deel van de melktand van je kind afbreekt, als er een breuklijn zichtbaar is of een beetje roodachtig vlees (pulpa) uitsteekt. Bel je tandarts als de tand een klein beetje verschoven is of meer in het tandvlees gedrukt is, maar niet gebroken is of bloedt en vraag om advies. Het is belangrijk om je tandarts te raadplegen, omdat aanvullende zorg op dat moment of in de toekomst nodig kan zijn.
Na elke vorm van tandheelkundig trauma is de kans groot dat melktanden binnen een paar weken verkleuren. Als je het trauma niet hebt gezien, dan kan dit ineens opvallen. Het kan betekenen dat de bloed- en zenuwtoevoer in de tand afgestorven is. Raadpleeg je tandarts om te vragen welke behandeling nodig kan zijn.
Gewonde tong, tandvlees of lippen
Als je kind zijn of haar tong snijdt en je ziet veel bloed, is het belangrijk om rustig te blijven. De wond kan er ernstiger uitzien dan deze in werkelijkheid is. Als het niet om grote sneden gaat, dan zal de tong waarschijnlijk vanzelf genezen. Als je kind een tand door de lip of het tandvlees heeft, maar de tanden zijn nog wel heel, breng dan koude druk aan (een kompres, zak met ijs of verpakking met bevroren vruchten of groenten is prima). Raadpleeg een arts als de snijwond groter dan ongeveer een halve centimeter is of over de liprand gaat. Ze kunnen ervoor zorgen dat alles goed geneest.
